Khi mà kỹ sư xuất khẩu sang nhật ngày càng trở thành mốt trong giới học sinh sinh viên và ngay cả những kỹ sư lành nghề, thì người ta bắt đầu đặt câu hỏi có phải Việt Nam có đang “chảy máu chất xám” khi ồ ạt xuất khẩu kỹ sư ra nước ngoài?
Chảy máu chất xám (tiếng Anh: human capital flight hoặc brain drain) là thuật ngữ dùng để chỉ vấn đề di cư quy mô lớn của nguồn nhân lực có kiến thức và kĩ thuật từ một nước qua những nước khác.
(theo vi.wikipedia.org)
Với mức lương cao và những chế độ đãi ngộ hấp dẫn thì ngày càng có nhiều kỹ sư, điều dưỡng, lao động lành nghề của việt nam xuất khẩu sang nhật để làm kỹ sư, làm điều dưỡng nhật bản … Khi mà cơ chế mở cửa ngày 1 thông thoáng hơn thì việc đi xuất khẩu lao động cũng theo đó mà trở lên đơn giản hơn rất nhiều, chi phí thì ngày 1 hạ thấp, thủ tục ngày 1 đơn giản hơn, kể cả những người ít thông tin thì cũng chỉ cần 1 cuộc điện thoại là công ty xuất khẩu lao động đã tư vấn hướng dẫn từ A-Z rồi. Có phải chúng ta đang chảy máu chất xám?
Theo khái niệm thì chảy máu chất xám là sự di cư sốlượng lớn lao động có kỹ thuật ra nước ngoài. Như vậy thì việc các lao động kỹ thuật cao của Việt Nam đi xuất khẩu lao động nhật hoặc các quốc gia khác không thẻ gọi là chạy máu chất xám được, vì thực chất đâu không phải quá trình di cư, mà nó là 1 quá trình lao động có thời hạn (3-5 năm) mà thôi. Hết thời hạn lao động trên thì lao động phải về nước.
Nếu xét về mặt tích cực thì việc xuất khẩu lao động có kỹ thuật ra nước ngoài như hiện nay không phải là chảy máu chất xám mà nó còn mang giá trị tích cực hơn rất nhiều. Khi mà nền công nghiệp và kỹ thuật của Việt Nam còn hạn chế so với thế giới đặc biệt là các nước lớn. Thì việc đi xuất khẩu lao động này sẽ giúp những lao động có tay nghề việt nam rèn rũa được kinh nghiệm, tác phong công nghiệp, kỷ luật lao động. Tiếp xúc nhiều với nền công nghiệp và khoa học hiện đại sẽ giúp các kỹ sư nảy sinh nhiều tư duy theo kịp với xu thế chung của thế giới.
Tóm lại xuất khẩu lao động nhật và các nước khác không thể coi là chảy máu chất xám, mà nó là cần thiết cho sự phát triển của đất nước 1 cách bền vững. Vừa có tiền mang về, vừa học hỏi được những kiến thức kinh nghiệm thực tế. Những người lao động sau khi đi xuất khẩu lao động về thường có tư duy đỏi mới và sáng tạo hơn. Nếu sau khi xklđ nhật trở về làm công nhân kỹ thuật thì học sẽ là những người công nhân lành nghề, có kỷ luật lao động tốt. Nếu trở về Việt Nam mở công ty hay khỏi nghiệp thì họ sẽ là những nhà lãnh đạo có năng lực, có phương pháp tổ chức, quản lý điều hành khoa học và hợp lý.
